Türkiye’de 28 ana dil konuşuluyor…Türk dil kurumu;Türkiye’nin dil yol haritası hakkında net bir rakam vermese’de; Türkiye’de azınlık dili olarak,Ermenice,Rumca ve İbranice olmak üzere 28 ana dil konuşuluyor..Ayrıca azınlık dilleri dışında,Kürtçe,Arapça,Gürcüce ile Lazca,Abazaca gibi Kafkas dilleri yerel diller sınıfında..Boşnakça,Kazakça gibi diğer diller ise;toplu güçler sonucunda Türkiye’de konuşulan diller olarak değerlendirilmekte.Türk Dil Kurumu yaptığı araştırma sonucunda Türkiye’de konuşulan ana dil olarak 28; bu dillerin sık konuşulduğu bölgelere göre dağılımı şöyle: Abazaca ve Abahazca:Sakarya,Düzce,Kahramanmaraş,Kayseri ve Tokat …
Adigece(Çerkezce):Sakarya,Düzce,Kahramanmaraş ,Kayseri ,Çorum ve Tokat...
Arapça:Hatay,Mersin,Adana,Mardin,Siirt,Şırnak,Gaziantep,Batman,Diyarbakır ve Şanlıurfa…Arnavutça:İstanbul,Bursa,Kırklareli ve İzmir…Avarca:Sivas,Tokat ve Kahramanmaraş…
Azerice:Kars,Bayburt ve Iğdır… Boşnakça:İstanbul,Adapazarı,İzmir,Manisa ve Bursa…
Pomakça:Çanakkale,Gönen,Erdek,Edirne ve Kırklareli…Çingenece: Domari ve Romani olmak üzere ikiye ayrılır.Türkiye’nin batısı,Edirne,Tekirdağ ve İstanbul…Ermenice:İstanbul,Hatay,Sivas,Malatya,Diyarbakır ve Batman…Gürcüce:Artvin,Bursa,Samsun,Ordu ve Rize..Hemşince:Rize ve Artvin…Kabardeyce:Kayseri ve Kahramanmaraş…Kazakça:Manisa,Salihli,İstanbul ve Kayseri…Kırgızca:Van,Kars ve Muğla… Kırım Tatarcası:Ankara,Polatlı ve Bursa Karakuyu Köyü...Kürtce:Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesinde konuşulan dil Zaza, Sorani ve Kurmanci… Yahudi İspanyolcası:İstanbul…
Lazca:Artvin,Rize,Skarya,Düzce,Kocaeli,Yalova ve Bursa…
Osetce:Tokat,Yozgat,Erzurum,Kars,Bitlis Muğla ve Antalya…Özbekçe:Hatay,Gaziantep ve Şanlıurfa…
Pontusça(Trabzon Rumcası):Trabzon… Yunanca;İstanbul,Çanakkale,Trabzon,Bursa,İzmir ve Hatay…
Süryanice:İstanbul,Mardin ve Şırnak…Türkmence:Tokat…Uygurca:Kayseri ve Nevşehir…
Zazaca:Erzincan,Tunceli,Elazığ,Malatya ve Batman…Bulgarca:İstanbul ve civarı…
Bu veriler Türk Dil Kurumu ile 1980/1995 yıllarında yapılan Ana diller araştırması sonucunda tespit edilmiştir.. Bu dilleri konuşanlar miktar olarak;Abazaca:10 bin kişi…Abhazca:35 bin kişi…Arapça:400 bin kişi…Boşnakça:20 bin kişi…Arnavutça:Gelen Türk göçleriyle 15 bin kişi…
Azerice:530 bin kişi…Adigece(Çerkezce):71 bin kişi …Türkiye’de yaşayan ırkları ve dilleri yok saymak mümkün mü?Türkiye’de yaşan dili,Irkı ,inanışı ne olursa olsun; vatandaş olarak aynı haklara sahip olduğumuzu inkar edemeyiz.Hepimiz bu toprağın içinde yoğrulduk..Kız aldık ve kız verdik.İyi günde sevindik.Kötü günde hep beraber ağladık ve yas tuttuk.Türk Ulusunu yaratan bu toplumlardır..Yanlış anlaşılma varsa;bunlar konuşularak çözüm aranır ve bulunur.. Kısadan hisse:Hatay/Samandağ ilçesinde bir yıl kaldım..Orada bulunan Arap/ Hıristiyan arkadaşlarım ve talebelerim oldu.Allah rahmet eylesin,beyaz eşya satan Corc Ayrancı oğlu ile yakın arkadaştık.Her gittiğimde ceketin sol yakasında bir Atatürk rozeti taşırdı..Bu beni mutlu ederdi.Bu Türk Hıristiyan’ın Atatürk’e olan sevgisi vardı..Aynı sevgiyi diğer Hıristiyan toplumunda gördüm.Vatanlarına sıkı bağlı olan bu insanları dinleri ayrı olması hiçbir şekilde Anayasal hakları çiğnenmiyor mu?Zaman zaman yönetenlerden kaynaklanan olumsuz tavırlar olabilir.Halk arasında hiçbir husumet yok.
Ana dillerini konuşanlarla dil,din ve kan bağlarımızı unutmayalım.Bir Türkiye var..İkinci bir Türkiye olmadığına göre;bu vatanı sahiplenmeliyiz.. Bu topraklar hepimizin!.. Bu coğrafya’da uzun seneler hep birlikte yaşadık ve yaşamaya devam edeceyiz. Vatanımız Türkiye olduğunu söylememe gerek var mı? Kim olursa, olsun bu ülkede kardeşçe yaşayalım. Bu yazının çıkış noktası merak! Ve araştırma içgüdüsü..Konuşulan dillerin bölgesel olarak nerelerde konuşulduğunu tespit etmiş ve öğrenmiş olduk..
GÜNÜN SÖZÜ: TÜRKİYE’DE KONUŞULAN ANA DİLLER SAYESİNDE BİRLİĞİMİZ VE BÜTÜNLEŞMEMİZİ SAĞLAMAKTADIR! (Mehmet AKTOPRAK)
